Publieke lezing ‘Lived Citizenship’ (EN)

Citizenship constitutes a ‘momentum concept’, that is “a concept which continuously unfolds towards realizing of more and more of its egalitarian and anti-hierarchical potential” (Lister 20027:42). The recently unfolding concept of lived citizenship approaches citizenship as shaped through contextual everyday practices and experiences, that is as spatial and with acknowledgement of affective dynamics. This conceptualization offers a basis for critical analyses of how care as well as social and pedagogical work contributes to the position and positioning of various groups, including those that doesn’t hold a formal citizenship status, as for example refugees and immigrants, and for young people under legal age as well as other people under guardianship.
After a presentation of the concept of lived citizenship and the theoretical framework for analysis of the spatial and affective dynamics, Warming will present examples of such analyses from various projects about children and young people in different situations, e.g., young people in out of home care, children with separated parents, children and young people with disabilities, and children in times of climate crisis. She will make the argument that analyses of children and young people’s lived citizenship might provide insights into more general lived citizenship dynamics.

https://stadsacademie.be/sessie/publieke-lezing-lived-citizenship/

Masterproefatelier Circulair bouwen

Circulariteit is hip, en dat is goed. Maar wat houdt het in? Hoe zal een circulaire toekomst eruitzien? Hoe zal een circulair gebouw eruitzien? Voor een deel hangt dit af van de materialen die we al dan niet zullen (her-)gebruiken. Maar het is veel meer dan enkel een bouwtechnische kwestie. Het gaat ook om de maatschappelijke toekomsten die we projecteren op zo een circulair gebouw. Wie zal het (niet) kunnen gebruiken? Welke functies zal het (niet) vervullen? En voor al deze vragen stelt zich op zijn beurt de vraag: wie beslist hierover, wie heeft recht van spreken?

Zo bekeken stelt de vraag naar circulair bouwen zich tot elke discipline. Meer nog, binnen de Stadsacademie zijn we ervan overtuigd dat het samenbrengen van disciplines leidt tot betere vragen, rijkere vragen vooral, vragen die de mogelijkheden én valkuilen van een meer circulaire economie verder uitdiepen.

Volgend academiejaar willen we ideeën, modellen, perspectieven en methodieken uit verschillende disciplines samenbrengen rond een concreet bouwproject van de UGent: Blok B op campus UZ Gent. Blok B wordt afgebroken, dat staat vast. Maar hoe breek je een gebouw circulair af? Wat gebeurt er met de gerecupereerde materialen, in welke waardeketen komen ze terecht en aan welke eisen moeten ze daartoe voldoen? Hoe en door wie moet die keten beheerd worden? Hoe staan nieuwe gebruikers tegenover hergebruikte materialen? Het zijn maar enkele van de vragen die zich opwerpen en die meteen laten zien dat ook hier het bouwtechnische niet lost valt te zien van economische, sociale en politieke aspecten?

Vanuit verschillende invalshoeken en onderzoeksgroepen willen we masterproefstudenten laten aan de slag gaan met deze vragen. Spreekt je dit aan en wil je graag samen met je studenten meedenken over dit thema,
contacteer dan kgrdvos.Devos@UGent.be

https://stadsacademie.be/onderwijs/masterproefatelier-circulair-bouwen/

Masterproefatelier Ongelijkheid in mobiliteit en bereikbaarheid

We are a new Stadsacademie trajectory exploring the broad topics of mobility, accessibility and city making, albeit specifically focusing on aspects of equity and distributive justice. We are interested in, for example, new forms of city street design and their impacts on liveability and mobility (e.g., who benefits from tactical urbanism?), approaching mobility equity from an ethnographic point of view (e.g., what is the impact of gendered mobility patterns?), or coproducing knowledge with residents by means of surveys or through a participatory approach (e.g., how do we engage citizens in an inclusive way in sustainable mobility transitions?). In the coming year we plan to define our focus, and we are seeking masters students with interdisciplinary backgrounds to join our masterproefatelier.

We look forward to welcoming new ideas with a link to mobility accessibility and equity, and providing support to masters students through our transdisciplinary network. To learn more about our Stadsacademie trajectory and our work, check out our next Lunch Talk event: De Gentse mobiliteitstransitie, or connect with us via email!

https://stadsacademie.be/onderwijs/masterproefatelier-ongelijkheid-in-mobiliteit-en-bereikbaarheid/

Masterproefatelier De-institutionalisering van woonzorgomgevingen

In het academiejaar 2022-2023 en 2023-2024 gaan studenten in dit masterproefatelier aan de slag met het thema ‘de-institutionalisering’, geïnspireerd door de overkoepelende vraag hoe zorg- en ondersteuninginitiatieven in die geest ontworpen, (her-)ontwikkeld, gestimuleerd en geïmplementeerd (kunnen) worden. Daarbij worden institutionalisering en de-institutionalisering begrepen als kwesties die bestaan uit zowel een sociaal-ruimtelijke dimensie als een culturele dimensie. Een sociaal-ruimtelijk perspectief focust op de vraag wat ruimte met mensen doet, en wat mensen met ruimte doen. De culturele dimensie van (de)institutionalisering omvat het vraagstuk hoe een institutionele cultuur vorm krijgt, bijvoorbeeld op basis van rigiditeit van routine (zoals vaste tijdschema's), sociale afstand en het niet-gepersonaliseerd werken. Deze dimensies zijn sterk met elkaar verweven.

Dit atelier houdt enerzijds een zoektocht naar de verscheidenheid aan interpretaties, ontwikkelingen en realisaties van de-institutionalisering in en overheen zorgwerkvelden (zorg voor personen met een handicap, geestelijke gezondheidszorg, en jeugdzorg). In het academiejaar 2023-2024 willen we via dit masterproefatelier verder kwesties uitdiepen die zich voordoen in de werking op campussen in Gent (Guislain) en Wondelgem (Kompas). Gezien ons engagement naar het Guislain toe reeds langere tijd loopt en bij Kompas op- en doorstart, maar de kwesties interessant zijn om wederzijds van te leren, bundelen we krachten in het komende academiejaar.

Case (her)ontwikkeling Guislainsite
Campus Guislain is gelegen in het hart van de Bloemekenswijk tussen arbeidershuizen. Het Guislain werd in de 19de eeuw gesticht door Petrus Jozef Triest uit religieuze overwegingen en geleid door de geneesheer Jozef Guislain. Vanaf dat tijdsgewricht fungeert het Guislain als een zelfvoorzienende residentiële zorgomgeving in de geestelijke gezondheidszorg, en wordt later een plek die de geschiedenis van de psychiatrie reflecteert.

De site wordt momenteel volledig omringd door stedelijk weefsel vanwege de oprukkende stadsontwikkeling in de 19de eeuwse gordel in Gent. De campus huisvest een diversiteit aan actoren: het Psychiatrisch Centrum, het Museum Dr. Guislain, een vormingscentrum, De Sleutel, de verpleegstersschool,.. In het voorjaar van 2023 verhuizen twee afdelingen voor kinderen en jongeren (Fioretti en De Steiger) samen met het mobiel team naar deze campus, wat ook aanleiding geeft tot de vormgeving aan een nieuwe ziekenhuisschool.

Naar aanleiding van het jaarproject Circonstances (begin november 2021-eind mei 2022) om het werk van Fernand Deligny te exploreren en door te vertalen als een hedendaagse bron van inspiratie Programma Circonstances — Museum Dr. Guislain (museumdrguislain.be), werd de Stadsacademie een partner in het zoekproces naar de verknoping van de verschillende actoren en functies op en rond de campus. Fernand Deligny’s werk kan ruimer gesitueerd worden in de Franse stroming van Institutionele Psychotherapei/Pedagogiek. Ook dit najaar werken we verder in op inzichten uit deze stroming, via een verkenning van het werk van onder meer Francois Tosquelles. Dit inspireert de ambitie om geïsoleerde zorgomgevingen te transformeren naar omgevingen waar het goed wonen, (samen) leven, en werken is. De poging om het ziekenhuis, het museum en de buurt met elkaar te verknopen, resulteert in de denktank Ruimte voor Zorg, Cultuur en Onderwijs, waar verschillende kwesties al komen boven drijven:

Kwesties die in de Denktank boven drijven en door masterproefstudenten opgenomen kunnen worden zijn onder meer:
- De vraag hoe doorwaadbaarheid van de site gerealiseerd kan worden,
- De vraag hoe van de site en architecturale omgeving levend erfgoed te maken
- De vraag hoe klinisch-therapeutische en pedagogische regimes ten aanzien van kinderen en jongeren in vraag gesteld kunnen worden op een manier dat de kinderen en jongeren een ervaring van zorgcontinuïteit kunnen ontwikkelen,
- De vraag hoe beheer van de site en processen van gemeenschapsvorming vorm gegeven kunnen worden, onder meer via de publiekswerking van het museum, de inbreng van ervaringskennis, de inzet van site-beheer, …
- De vraag hoe leven in de brouwerij te brengen en te houden voor en met de bewoners…
- …

Case (her)ontwikkeling woonzorgsite vzw Kompas
Woonzorgsite ’De Wal’ van vzw Kompas, gelegen in en rond het domein Vyncke-Bovyn in Wondelgem, is verknoopt met een verscheidenheid aan functies. In het park is sociaal restaurant ‘Villa Ooievaar’ gevestigd in het voormalige landhuis. Het koetshuis werd opgeknapt en herbergt een maakatelier en verscheidene zalen die verhuurd worden. Aansluitend op het park is ‘De Wal’ gelegen, een woonzorgsite met twee woonhuizen voor telkens 10 personen, woonhuis ‘de regenboog’ en woonhuis ‘de zon’. Aan de ene zijde worden deze huizen geflankeerd door een multifunctionele zaal. Aan de andere vinden we een gebouw dat onderdak biedt aan tal van dagondersteuningsactiviteiten en een professioneel bakkersatelier. Het domein is omgeven door verkavelingswijken, met wonen als primaire functie. De twee woonhuizen en multifunctionele zaal werden opgetrokken in 2000 en vertonen structurele mankementen. Zo sijpelt er bij regenval water naar binnen in de gang met slaapkamers; biedt de open plan vormgeving onvoldoende ruimte voor bewoners om zich terug te trekken; is interactie met de buurt, ondanks de diverse functies op de site, eerder beperkt;… Dat leidt tot de vraag hoe deze site (her)ontwikkeld kan worden.

Aan de slag gaan met de brede waaier aan kwesties die op deze plek spelen, gericht op de toekomstige (her)ontwikkeling, vraagt ook om een begrip van de betekenis van de huidige plek voor diegenen die er wonen, leven en werken. Daarom willen we een begrip krijgen van de ervaringen van al wie betrokken is, en wat zij willen meenemen naar de toekomst. De centrale doelstelling van dit masterproefatelier is het verkennen van toekomstscenario’s om een kwaliteitsvolle woonzorgomgeving te realiseren waar het goed wonen, leven en werken is. Die toekomstscenario’s geven we vorm vanuit een retrospectief denken: namelijk het verkennen wat een mogelijk andere en betere toekomst kan zijn, en wat reeds voorhanden is daarin kan spelen.

Kwesties die bij Kompas komen boven drijven zijn onder meer:
- het historisch en huidig gebruik en beheer van deze woonzorgomgeving,
- de lange termijngeschiedenis en toekomst van de plaats en functies in kaart brengen, onder meer via de perspectieven van bewoners en personeel,
- werk maken van een sociaal-ruimtelijke omgevingsanalyse van de site en de gebouwen,
- het bestuderen van de positionering van diverse actoren (onder meer buren) in het maatschappelijk debat over inclusieve woonzorgomgevingen,
- de noodzaak aan exploratief participatief actie-onderzoek om mogelijke andere manieren van wonen, leven en werken te verkennen en te beschrijven.

https://stadsacademie.be/onderwijs/masterproefatelier-de-institutionalisering-van-woonzorgomgevingen/

Masterproefatelier Herontwikkeling van woonzorgomgevingen

De centrale vraag in dit masterproefatelier is: “Hoe kunnen we woonzorgomgevingen in de toekomst radicaal herdenken vanuit een sociaal-ruimtelijk perspectief?”. Veranderende maatschappelijke opvattingen rond hoe we vandaag zorg een plaats geven in onze samenleving, in combinatie met een verouder(en)d zorgpatrimonium stelt ons voor fundamentele en concrete uitdagingen. Wat als we woonzorgomgevingen in de toekomst niet langer zien als enclaves in de stad of stadsrand waar mensen afgezonderd worden van de samenleving? Wat als we niet langer zouden vertrekken vanuit afgebakende ‘doelgroepen’ maar vanuit een diversiteit van burgers (inclusief ouderen, studenten, zorgprofessionals, etc.) bij het inbedden van zorg en ondersteuning in inclusieve woonzorgomgevingen?

In dit masterproefatelier staat de concrete case Zorgsite Lemberge centraal. Op vraag van Zorgband Leie en Schelde start vanaf begin 2022 tot midden 2023 een sociaal-ruimtelijk onderzoek, gekoppeld aan het masterproefatelier. Naar aanleiding van sterk verouderde infrastructuur, wil Zorgband Leie en Schelde werk maken van de reconversie van de gehele site Lemberge, waar zich momenteel een woonzorgcentrum, revalidatieziekenhuis en een centrum voor personen met (jong)dementie bevindt. In de nabije buurt bevindt zich o.a. de campus Diergeneeskunde (UGent) en GGZ-voorziening Karus. De ambitie is om op een toekomstbestendige manier de sociaal-ruimtelijke kwaliteit van deze woonzorgomgeving te verhogen. Hierbij wordt onder meer gedacht aan nieuwe, kleinschalige, en inclusieve woonvormen; intergenerationele uitwisseling tussen ouderen en studenten; participatieve en belevingsgerichte zorg; actieve samenwerking en ruimte voor ontmoeting met de buurt en de buren; mogelijke wisselwerking met stadslandbouw en lokale voedselstrategieën; enz.

Op zoek naar…
De onderzoeksvragen die in de schoot van dit masterproefatelier kunnen ontstaan raken aan een brede waaier van disciplines en omvatten zowel brede als meer specifieke vraagstukken. We denken specifiek aan expertise van studenten en promotoren vanuit: architectuur, stedenbouw en ruimtelijke planning, geografie, antropologie, conflict & development, landschapsarchitectuur, sociaal werk en sociale pedagogiek, pedagogische wetenschappen, sociologie, criminologie, bestuurskunde, eerstelijnsgezondheidszorg en ruimere gezondheidswetenschappen, (klinische) psychologie, bio-ingenieurswetenschappen, kunstwetenschappen, geschiedenis, wijsbegeerte en moraalwetenschap, …

https://stadsacademie.be/onderwijs/masterproefatelier-herontwikkeling-van-woonzorgomgevingen/