De ingrijpende en wereldwijde klimaatcrisis alsook de groeiende grondstoffenproblematiek vragen onder meer een duurzame energietransitie. Het Gentse stadsbestuur wil dan ook tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Zo is het onder meer de bedoeling om bestaande woningen en bedrijven 100% fossielvrij te maken. De Stadsacademie en EnerGhentIC erkennen het belang van deze uitdagingen en bundelden hun krachten in het traject ‘Sociaal-rechtvaardige energietransitie’. In deze collectieve setting staan niet alleen energie-efficiënte technologieën centraal, maar ook de bekommernis dat de energietransitie eerlijk, rechtvaardig en inclusief dient te verlopen. Zo draagt niet iedereen evenzeer bij aan bv. klimaatsverandering, net zoals niet iedereen even hard geraakt wordt door de gevolgen ervan. Bovendien is niet iedereen in gelijke mate betrokken bij besluitvormingsprocessen rond energiemaatregelen en kennen overheidsmaatregelen vaak dezelfde ‘winnaars’ (bv. middenklasse) en ‘verliezers’ (bv. kwetsbare groepen). In het traject ‘Sociaal-rechtvaardige energietransitie’ willen we verkennen en onderzoeken hoe en welke energietransities in Gent kunnen worden gerealiseerd op een sociaal rechtvaardige manier.  

Tijdens een socio-technische transitie verandert een systeem via co-evolutie van regels en instituties, infrastructuren en technologie, actoren en machtsverhoudingen, culturele betekenissen en denkpatronen, probleemdefinities en oplossingen, etc. Een transitie betreft dus niet louter een technologische kwestie, maar gaat ook gepaard met sociale en culturele veranderingen en raakt aan problematieken inzake woon- en omgevingskwaliteit, (energie)armoede en welzijn, participatie en inclusie, etc. De energietransitie in Gent leren begrijpen en/of beïnvloeden vergt dus een inter- en transdisciplinaire aanpak. Bijzondere aandacht gaat daarbij naar de vraag hoe deze energietransitie op een sociaal-ecologisch rechtvaardige manier bijgestuurd en versneld kan worden.  

We kunnen deze duurzaamheidskwestie onder meer vertalen in volgende vragen:  

Welke uitdagingen, kansen en problematieken duiken op rond de energietransitie in Gent? Welke lock-ins werken belemmerd?  

Hoe energierenovatie betaalbaar organiseren en gentrificatie vermijden? Wat, waar, wanneer en door/voor wie? Welke perspectieven staan tegenover elkaar? 

Hoe verloopt de besluitvorming rond energietransities en hoe kunnen deze processen inclusief/participatief worden georganiseerd?  

Welke opportuniteiten biedt de energietransitie om energie- of woonarmoede te reduceren, en hoe deze te realiseren? 

Wat zijn gewenste toekomsten en welke oplossingen (technologieën, beleidsinstrumenten, organisatiemodellen…) bieden meeste kans op een inclusieve en rechtvaardige energietransitie?  

Hoe staan mensen tegenover de energietransitie en -maatregelen en kan het draagvlak vergroot worden?  

Etc.