Masterproefatelier Rechtvaardigheid en meerschaligheid bij energieoplossingen in de wijk ‘Muide-Meulestede’t

De centrale bekommernis van het traject ‘Sociaal-rechtvaardige energietransitie’ wordt in het academiejaar 2024-2025 verkend in een specifieke Gentse wijk, namelijk de wijk ‘Muide-Meulestede’. Deze woonwijk ligt op een schiereiland in het noorden van de stad en is omgeven door dokken (zie figuur). Omdat de kern van de havenactiviteit verschuift naar het noorden ontstaat er ruimte voor de herontwikkeling van voormalige industriële sites. De hoge verkeersdruk en een beperkt handelsapparaat worden als aandachtspunten ervaren, terwijl de aanwezigheid van water en de levendigheid doorgaans als een troef worden gezien (Stad Gent, 2024). Tegelijk veranderde het bevolkingsprofiel van ‘traditionele volksbuurt’ naar ‘gemengde buurt waar Turkse, Oost-Europese en jonge middenklassegezinnen samenleven’.

Zowel het Gentse stadsbestuur als academici focussen in deze wijk ook op het energievraagstuk. Zo wordt op initiatief van de Stad Gent reeds met een living lab 'Muide-Meulestede fossielvrij‘ gewerkt en dient de wijk tevens als case voor Europees onderzoek dat door UGent-onderzoekers wordt uitgevoerd. Dit masterproefatelier kan zowel voor verdere verbinding zorgen van bestaande onderzoeksprocessen alsook nieuwe vragen, problemen en opportuniteiten verkennen.

De bredere trajectomschrijving en de vragen die op het einde van vorige sectie worden geformuleerd dienen nog steeds als leidraad voor het masterproefatelier, maar het doel is dus om deze in het academiejaar 2024-2025 te enten op de wijk ‘Muide-Meulestede’. De focus op een specifieke wijk zorgt alvast voor meer scherpte om inter- en transdisciplinair te werken rond deze vragen: de context wordt beter afgebakend, sleutelfiguren en betrokken actoren zijn makkelijker detecteerbaar, (de verbeelding en/of implementatie van) oplossingspistes kunnen concreter worden uitgewerkt, etc.

In het atelier willen we ook bijzonder aandacht schenken aan het belang van een meerschalige benadering: welk perspectief of opzet en welke transitiepaden of oplossingen zijn op welke schaal (temporeel en geografisch) mogelijk en/of wenselijk? Dat betekent concreet dat onderzoek kan worden verricht op het niveau van de wooneenheid en het bouwblok over straten en buurten tot de volledige wijk en zijn omliggend gebied. Dit laat toe binnen het atelier comparatieve analyses uit te voeren en na te denken over de vraag ‘wat waar en wanneer’ gegeven het streven naar een sociaal-rechtvaardige energietransitie (in de wijk ‘Muide-Meulestede).